Voor Tilburg Spreekt nam Helma Oostelbos van SP Tilburg een kijkje bij leegstaande panden in Tilburg. Want leegstand in tijd van woningnood: dat kan volgens Oostelbos niet. ‘Waarom doet de gemeente hier niets aan?’

Tilburg gaat op weg naar ‘het nieuwe verwarmen’. Niet nu meteen al. Maar op den duur moeten alle 81.000 woningen en 15.000 andere gebouwen aardgasvrij zijn. Elke mogelijkheid om hierin stappen te zetten, zal worden aangegrepen. Met het vaststellen van de Transitievisie Warmte zette de raad afgelopen maandag al een grote stap. De LST stemde tegen.

Tilburg wil in 2045 CO2-neutraal zijn. Dat is vijf jaar eerder dan het landelijke streefjaar. Om dat doel te halen, moeten onder andere alle gebouwen van het aardgas af. Vooral waar nieuwbouw aan de orde is of een grote renovatie of herstructurering op stapel staat, kan de omschakeling naar andere warmtevoorziening zijn beslag krijgen. Ondertussen zet Tilburg stevig in op isoleren, het gebruik van warmtepompen en andere energiebesparende maatregelen. Ook wordt gekeken naar collectieve warmtesystemen. Zoals in het westen van de stad, dat al voor een groot deel is aangesloten op stadsverwarming. Ook voor het gebied rond de ringbanen wordt de aanleg van lokale warmtenetten onderzocht. In het zuiden van de stad ligt de focus op een systeem van koude/warmte opslag.

Woonlasten

Een belangrijk uitgangspunt bij de warmtetransitie vormen de woonlasten voor de consument. Die mogen niet hoger uitvallen wanneer in een wijk of buurt een nieuwe methode van verwarmen wordt ingevoerd. Tegenover de financieringslast van een woningeigenaar of de huurverhoging van een woninghuurder moet altijd een besparing op de energierekening staan die gelijk of groter is. De raad liet tijdens het debat blijken ook nu al iets te willen doen voor huishoudens die vooral vanwege de gestegen energieprijzen in ‘energiearmoede’ verkeren. Met het unaniem aanvaarden van een motie van GroenLinks, D66, PvdA, CDA, Lokaal Tilburg, LST, 50PLUS, ONS Tilburg en SP gaf de raad het college opdracht hiervoor met een plan te komen en daarover medio 2022 te rapporteren.

De gemeenteraad heeft zich afgelopen maandag unaniem achter de plannen voor het Kenniskwartier geschaard. In dit gebied tussen de Ringbaan West en de universiteit, aan weerszijden van het spoor, staat de komende jaren een hoop te gebeuren.

Met het Kenniskwartier worden de ontwikkelingen langs het spoor, zoals in de Spoorzone en het Spoorpark, verder doorgetrokken in westelijke richting. Ook de omgeving van de Westermarkt wordt aangepakt en krijgt straks een nieuw gezicht. In het Kenniskwartier is ruimte voor circa 8.000 nieuwe woningen. Die komen onder andere op de zogeheten Reitse Campus, ofwel de strook tussen het spoor en de Prof. Cobbenhagenlaan.

Hier kan een mix ontstaan van gestapelde woningen – van eigentijdse architectuur – en innovatieve bedrijvigheid. Het Kenniskwartier voorziet ook in nadere toekomstplannen voor de Torenbuurt en Abdijbuurt. Behalve om de openbare ruimte gaat het hier ook om de sociale kwaliteit. Voor de herinrichting van de openbare ruimte in de Abdijbuurt is al 2,1 miljoen euro beschikbaar.

Station en onderwijs

Het huidige NS-station Tilburg University zou wel eens in westelijke richting kunnen opschuiven. Daar wordt straks op gestudeerd. De universiteit krijgt sowieso de ruimte om op de huidige campus door te groeien. Een andere onderwijsvoorziening, die mogelijk in het Kenniskwartier terecht kan, is De Nieuwste School.

Wanneer de financiering rond is, koopt Willem II binnenkort het stadion dat de voetbalclub nu nog van de gemeente huurt. De gemeente blijft eigenaar van de grond onder en om het stadion en verpacht die aan de Tilburgse eredivisionist.

Met die constructie en met het voorstel om de veiligheid in het stadion te verbeteren, stemde de gemeenteraad afgelopen maandag unaniem in. Willem II pacht de grond onder en rond het stadion voor 30 jaar. Die periode kan twee keer met nog eens 30 jaar worden verlengd. De pachtprijs wordt jaarlijks vastgesteld op basis van de grondwaarde. Dat zou in de huidige situatie ruim 100.000 euro zijn.

Veiligheid

Willem II en de gemeente hebben een intentieovereenkomst gesloten, die de voetbalclub de mogelijkheid biedt om het stadion van de gemeente te kopen en die tevens inhoudt dat er in het stadion extra veiligheidsmaatregelen worden getroffen. Die moeten voor 30 september 2023 zijn gerealiseerd. De maatregelen, die ook bedoeld zijn voor meer comfort, omvatten onder andere meer en beter cameratoezicht, tourniquets voor de toegangscontrole bij de ingang van de tribunevakken, veilige staplaatsen op de Kingside tribune en demping van de gracht om het veld. Alles bij elkaar kosten deze maatregelen 3,5 miljoen euro. De gemeente draagt daarin 1,5 miljoen euro bij. Ook daar stemde de raad maandag mee in.

Na carnaval is het zo ver. Dan gaan de werkzaamheden voor de eerste fase van het Stadsforum van start. Het Willemsplein is als eerste aan de beurt om straks samen met de Paleisring en Schouwburgring een compleet nieuw stuk binnenstad te vormen.

Een nieuw sfeervol hart van het centrum met een hoogwaardige uitstraling, waar inwoners en bezoekers graag willen vertoeven. Medio 2023 is het Willemsplein klaar en worden meteen Paleisring én Schouwburgring als één geheel aangepakt. Daardoor verloopt de realisering van het totale Stadsforum sneller dan verwacht. De raad stelde afgelopen maandag 8,5 miljoen euro beschikbaar voor de metamorfose van het Willemsplein. De SP stemde tegen.

Het Willemsplein krijgt een natuurstenen bestrating, groenvoorzieningen die goed werken tegen hittestress, verlichting waarmee de aanwezige en nieuwe kunstwerken goed tot hun recht komen. Het vernieuwde Willemsplein biedt straks ruimte voor een grotere markt en ruimte voor de kermis en andere grote evenementen. Voor het ontwikkelen van evenementen en andere activiteiten die voor levendigheid moeten zorgen, gaat bij het Binnenstad Management Tilburg een Kwartiermaker Stadsforum aan de slag. Het invullen van activiteiten gebeurt samen met ‘de buren van het Stadsforum’ waaronder Theaters Tilburg, Fontys, Factorium, het Kantongerecht en de gemeente.

Naar verwachting is in het tweede kwartaal van 2023 fase 1 van het Stadsforum zo goed als klaar en verhuist de weekmarkt van het Koningsplein voor het grootste deel naar het Willemsplein. De aanleg van het Stadsforum hangt nauw samen met de nieuwe plannen voor het Koningsplein (Koningswei) én met het verkeersluw maken van de hele cityring. De hiervoor benodigde ingrepen zijn naar verwachting vóór 2024 klaar.

De kogel is door de kerk: het troosteloze Koningsplein wordt een groen park met nieuwe woningbouw én een verbinding naar de Piushaven. Het Koningsplein heet voortaan Koningswei.

Afgelopen maandag ging de gemeenteraad unaniem akkoord met het stedenbouwkundig plan. Met de plannen voor Koningswei en het Stadsforum krijgt een belangrijk gebied in het centrum van de stad binnen enkele jaren een complete facelift. Koningswei wordt een plein, waar het groen overheerst. De twee wooncomplexen aan de kant van de Piusstraat verdwijnen en maken plaats voor nieuwe woongebouwen, die straks met hun voeten in het groen staan.

Deze complexen  bevatten in totaal 367 appartementen, waarvan 68 procent in de sociale en middeldure huursector. Ook komen er zorgwoningen. In totaal bevat het nieuwe plein straks 208 meer woningen dan nu het geval is. Koningswei vormt straks samen met het Stadsforum de nieuwe verbinding tussen het winkelgebied in het centrum en de Piushaven. Een nieuwe route via de Koopvaardijstraat maakt hiervan deel uit. Het Koningswei-park komt boven op het dek van de bestaande ondergrondse parkeergarage, die aan de kant van de Piusstraat gedeeltelijk wordt gesloopt en daar een nieuwe ingang krijgt.

Kredieten

De raad keurde maandag een krediet van 7,5 miljoen euro goed om daarmee de grondexploitatie van het plan te dekken. Ook gaat er 1 miljoen euro naar het verleggen van de entree van de parkeergarage. Voor het groen van Koningswei komt 750.000 euro uit het gemeentelijk Klimaatfonds. Om de plannen te realiseren, sluit de gemeente een samenwerkingsovereenkomst met ontwikkelaar Amvest en woningcorporatie TBV Wonen, die de huidige woongebouwen bezitten en de nieuwe woningen gaan realiseren. Volgend jaar wordt gewerkt aan het ontwerp van de nieuwe woongebouwen en komt het bestemmingsplan in de raad. Volgens de huidige planning kan in 2024 met de aanleg van Koningswei worden begonnen.

Tilburg krijgt er de komende twintig jaar zo’n 25.000 nieuwe woningen bij. Die zijn nodig om de forse bevolkingsgroei -naar bijna 260.000 inwoners in 2040- op te vangen. Het bouwtempo gaat de komende tien jaar fors omhoog, van 950 naar 1.500 woningen per jaar. Dat zijn de hoofdlijnen van de nieuwe Stedelijke Ontwikkelingsstrategie Wonen, die de gemeenteraad afgelopen maandag unaniem vaststelde.

Al die nieuwe woningen komen vooral in de bestaande stad; onder andere in de Spoorzone, het Kenniskwartier in het westen van de stad, de binnenstad, de Piushaven, Stappegoor en in de dorpen. Op een mogelijke woningverdichting in Tilburg-Noord wordt gestudeerd en ook de mogelijkheden voor woningbouw aan de Kanaalzone worden verkend. Waar mogelijk wordt er gebouwd in de buurt van het openbaar vervoer, zoals de NS-stations. Het nieuwe woningaanbod moet gevarieerd zijn met onder andere voldoende betaalbare huur- en koopwoningen. Ook komt er een gericht aanbod voor ouderen en andere doelgroepen. Alle nieuwbouw moet duurzaam zijn en bijdragen aan het ontstaan van vitale wijken en buurten.

Wensen van de raad

Met een aantal moties en amendementen legde de raad tijdens het woningbouwdebat nog enkele extra wensen op tafel. Zo moet de diversiteit van het woningaanbod straks leiden tot het ontstaan van gemengde wijken en buurten waar mensen echt samenleven. De raad aanvaardde hierover unaniem een amendement van CDA, D66, LST, Lokaal Tilburg, 50PLUS, ONS Tilburg en PvdA. De raad praat later in een afzonderlijke bijeenkomst over de gewenste differentiatie van de woningbouw. Die toezegging kreeg de raad naar aanleiding van een (verworpen) amendement van PvdA en SP. Een andere toezegging -naar aanleiding van een motie van ONS Tilburg- ging over het betrekken van inwoners bij de realisering van de nieuwbouwplannen. Wethouder Bas van der Pol gaf aan dat dit jaarlijks zou kunnen aan de hand van de maquettes die er zijn. Bijvoorbeeld tijdens de landelijke Dag van de Stad in oktober. De raad gaf verder met het aanvaarden van een motie van SP, PvdA en 50PLUS het college opdracht om een bouwregisseur aan te stellen. Die bewaakt de voortgang van de bouwaanvragen, bewaakt de kwaliteit van de plannen en onderhoudt contacten met de initiatiefnemers.

Architectuurprijs

Het debat was voor de raad ook aanleiding om te besluiten dat Tilburg een eigen architectuurprijs moet krijgen. Een motie hierover van D66, CDA, PvdA, GroenLinks, Lokaal Tilburg, ONS Tilburg en 50PLUS werd unaniem aanvaard. Zo’n prijs kan bijdragen aan de kwaliteit van de woningbouw.

In De Raad ter Plekke ontmoeten we gemeenteraadsleden op een specifieke plek in Tilburg. Een plek die belangrijk is voor hun raadswerk. Maar waarom? Deze keer: Bas Verberk (31) van D66 bij culturele broedplaats De Nachtzuster.

Waarom zijn we hier?

‘De Nachtzuster is één van de zogenoemde “regelloze ruimtes”, die het gevolg zijn van het nieuwe Cultuurplan voor Tilburg. Wat leuk is aan deze regelloze ruimtes, is dat deze niet vertrekken vanuit een subsidiepotje met de richtlijnen: dit is het geld en daar gaan we dat mee doen. In plaats daarvan creëert de gemeente financiële én letterlijke ruimte voor mensen om met hun ideeën uit te werken.’

Waarom zijn deze regelloze ruimtes zo belangrijk?

‘Lang niet iedereen snapt hoe de overheid en de politiek werken, of houdt zich daar mee bezig. Maar wél heel veel mensen zijn bezig met wat de overheid wil bereiken. Een groot aantal Tilburgse jongeren uit de culturele sector is erg betrokken bij de stad, maar komt niet op inspraakbijeenkomsten op het Stadhuis. Deze jongeren voeren ook gesprekken over ontwikkelingen in Tilburg, maar dan gewoon met een biertje erbij, in iemands atelier. Dus: je moet het beleidsproces omdraaien. Als overheid moet je geen beleid maken met ingewikkelde regels voor subsidieaanvragen. In plaats daarvan zeg je tegen inwoners: “Jullie weten wat nodig is, dus ga maar aan de slag.” Op die manier sluit het beleid beter aan bij de praktijk.’

Welke rol heb jij zelf gespeeld bij het ontstaan van deze regelloze ruimtes?

‘In aanloop naar het schrijven van het nieuwe Cultuurplan heb ik een avond georganiseerd in Theaters Tilburg, onder de naam “Cultuurplannen Smeden”. Tijdens die avond gaven de Tilburgse kunstenaar Atilla, evenementenorganisator Dirk Stolk en cultureel producent Pien Rutten een pitch over hun ideeën voor de stad. Ik had bewust gekozen voor mensen die normaal gesproken niet inspreken tijdens beleidsprocessen. De regelloze ruimte was een van de ideeën, die uiteindelijk in het Cultuurplan is beland. Ik ben er trots op dat ik erin ben geslaagd om een groep te vertegenwoordigen, die daarvoor niet echt een stem had.’

Je stopt na deze periode als raadslid. Waar moet de volgende gemeenteraad mee aan de slag?

‘Democratische vernieuwing is echt noodzaak. Geen luxe, maar noodzaak. Als gemeenteraad ben je uren en uren met elkaar aan het vergaderen. Ondertussen gaat het nergens over en is het voor niemand interessant om te volgen. Ambtenaren moeten uit hun kantoren komen. Voor het ontwikkelen van nieuw beleid moeten zij geen inspraakavonden organiseren, maar naar de inwoners toe. De gedachte zou moeten zijn: “Daar vindt al een gesprek plaats, dus laat ik gaan luisteren.”’

Op 16 maart 2022 kun je weer stemmen voor een nieuwe Tilburgse gemeenteraad. Zet deze datum in je agenda en houd de website raadtilburg.nl in de gaten voor meer informatie.

Voor Tilburg Spreekt onderzoekt gemeenteraadslid Liesje Carlier van GroenLinks Tilburg de effecten van het Kinderfietsenplan, dat dit najaar is gelanceerd. “In Tilburg heeft één op de vijf kinderen geen goede fiets, terwijl een fiets zo belangrijk is om mee te kunnen doen.”

In De Raad ter Plekke ontmoeten we gemeenteraadsleden op een specifieke plek in Tilburg. Een plek die belangrijk is voor hun raadswerk. Maar waarom? Deze keer: Freek Reffeltrath (28) van de VVD in Wijkevoort.

Waarom zijn we hier?

‘Als het goed is, gaat hier het industriegebied Wijkevoort verrijzen. Dat is een dossier waar ik me als raadslid erg voor heb ingezet. De gemeenteraad heeft het plan al goedgekeurd. Nu mogen mensen nog bezwaar aantekenen, vervolgens zal de Raad van State zich erover buigen en vervolgens komt het industriegebied er hopelijk.’

Waarom is het zo belangrijk dat industriegebied Wijkevoort hier komt?

‘We hebben in Tilburg een schrijnend tekort aan ruimte voor bedrijven. Dat probleem krijgen we niet opgelost door te puzzelen op de bestaande bedrijventerreinen. En als er een industrieterrein bij moet, dan is dit de geschikte plek. Aan de andere kant van de snelweg zijn ook al bedrijventerreinen. Rondom het snelwegenkruispunt zijn drie van de vier kwarten ingevuld met bedrijvigheid. Het laatste kwart, bij Tilburg, vullen wij nu in.’

Welke rol heb jij zelf gespeeld bij deze ontwikkeling?

‘Ik rolde er in 2018 in. De vorige raad had het masterplan toen al vastgesteld, maar de details moesten nog worden uitgewerkt. Vanuit de VVD hebben wij veel gedaan voor het Midden- en Kleinbedrijf (MKB). In het masterplan stond bijvoorbeeld dat alleen bedrijven groter dan 5 hectare welkom waren. Ik heb een motie ingediend, waardoor op het terrein nu ook ruimte komt voor bedrijven tussen de 2,5 en 5 hectare. En bij bedrijven kleiner dan 2,5 hectare zal de gemeente helpen bij het bouwen van coalities. Op die manier kunnen bijvoorbeeld drie bedrijven samen één pand delen.’

Na deze periode stop je als raadslid. Waar moet de volgende gemeenteraad mee aan de slag?

‘Ik hoop dat de volgende raad er scherp op blijft dat het MKB hier daadwerkelijk een plek krijgt. Regelmatig hoor ik in gesprekken met ondernemers: “Zorg dat er ruimte is, anders moeten we ergens anders heen.” En dat zie je echt gebeuren. We hebben dat pas geleden nog meegemaakt met het modeketen Termeer. Het kantoor is verkast naar Den Bosch. Dat vind ik zonde, want het is een echt Tilburgs bedrijf.’

Op 16 maart 2022 kun je weer stemmen voor een nieuwe Tilburgse gemeenteraad. Zet deze datum in je agenda en houd de website raadtilburg.nl in de gaten voor meer informatie.